Opat z San Michele

Pierwsza książka biograficzna o prymasie Michale Poniatowskim.

Prezentowana publikacja wpisuje się w nurt literatury naukowej dotyczącej ważnego kulturowo i historycznie tematu, jakim w XVIII-wiecznej Europie był Grand Tour, oraz wypełnia dosyć istotną lukę w polskich badaniach nad tą problematyką, ukazując bardzo szczegółowo i obszernie dwuletnią, zagraniczną podróż prymasa Michała Poniatowskiego (1736-1794), najmłodszego z braci Stanisława Augusta, stanowiącą najciekawszy i stosunkowo słabo znany etap jego życiorysu. Książka ta jest więc pierwszą, kompletną próbą odtworzenia kolejnych etapów podróży prymasa do Włoch i ponad półrocznego pobytu w stolicy Anglii.

W pierwszej części publikacji znalazł się obszerny szkic biograficzny, który w nowym świetle stawia postać Michała Poniatowskiego. Z korespondencji, opisów i innych źródeł wyłania się nieznany dotąd obraz człowieka, zaprzeczający utrwalonemu w historiografii wizerunkowi zdrajcy, bohatera czarnej legendy, „który bojąc się szubienicy, zginął od trucizny", opartemu na źródłach mało wiarygodnych, przeważnie o charakterze anegdotycznym.

Druga część w całości poświęcona jest dwuletniej podróży zagranicznej prymasa. Ukazuje królewskiego brata w szczególnej sytuacji, z jednej strony wyrzuconego poza nawias życia politycznego w Polsce, prawie przymuszonego do wyjazdu, z drugiej – dzięki statusowi incognito wyzwolonego od społecznych konwenansów i zachowań właściwych jego kościelnej godności. Jednym z głównych tematów tu rozpatrywanych są różnorodne wpływy i inspiracje kształtujące kolekcjonerstwo prymasa, do których należy zaliczyć kontakty z dyplomatami, artystami, antykwariuszami i naukowcami spotykanymi w stolicach europejskich. W części tej dosyć obszernie zostało także omówione zjawisko bardzo intensywnej wymiany kulturalnej, jaka odbywała się między warszawskim dworem Stanisława Augusta a wielkimi europejskimi ośrodkami filozofii, nauki i sztuki.

Prezentacja kolekcji malarstwa, grafiki, rzeźby i rzemiosła artystycznego Michała Poniatowskiego znalazła się w trzeciej części publikacji. Kolekcja została zrekonstruowana w oparciu o akta gospodarcze, inwentarze, kwity i księgi rachunkowe, dokumenty celne oraz korespondencję – materiały przechowywane głównie w AGAD i Bibliotece XX. Czartoryskich. Przedstawiono tu proces kształtowania się zbioru w kontekście określonej rzeczywistości historycznej, życiorysu twórcy, oraz motywów, które skłaniały kolekcjonera do konkretnych wyborów artystycznych.

Znaczenie historyczne kolekcji prymasa Poniatowskiego, rozproszonej wkrótce po jego śmierci w 1794 r., podnosi również fakt ścisłego związku ze zbiorami Stanisława Augusta. Odtworzenie genezy i dziejów kolekcjonerstwa najmłodszego z królewskich braci przedstawia w zupełnie nowym świetle niektóre zagadnienia mecenatu królewskiego, pozwala także na odkrycie pewnych mechanizmów, które towarzyszyły powstawaniu galerii Stanisława Augusta.

Książka jest bogato ilustrowana, zawiera ponad 90 fotografii barwnych i czarno-białych, które przedstawiają w dużej części materiały nigdy niepublikowane: dokumenty, obrazy (w tym wiele ze zbiorów obcych, a także zaginione), grafiki, rzemiosło artystyczne oraz książki z biblioteki Stanisława Augusta, znajdujące się obecnie w Narodowej Bibliotece Ukrainy im. W. Wernadskiego w Kijowie.

Zawartość naukową publikacji uzupełniają aneksy: wypis źródłowy, obszerna bibliografia, indeks osób oraz streszczenie w języku angielskim.

DOTYCHCZASOWA CENA: 99,00 zł